Ja-houding (2007)
Afgelopen woensdag, 19 september, deed de Beierse CSU-politica Gabriele Pauli een opmerkelijk voorstel.* Ze opperde het idee dat een huwelijk voortaan niet meer wordt aangegaan tot de dood de beide partners scheidt, maar voor de afgebakende periode van zeven jaar. Daarna kunnen de echtelieden besluiten of ze hun officiële verbintenis voort willen zetten of niet. Alleen als ze na die zeven jaar opnieuw 'ja' tegen elkaar zeggen, blijven ze voor de wet met elkaar getrouwd.
Met dit voorstel presenteerde de 50-jarige Pauli, die geldt als de rebel van de partij, zich in München als kandidaat-voorzitter. Ze wil graag Edmund Stoiber opvolgen, die acht jaar voorzitter is geweest en begin dit jaar gedwongen werd om terug te treden. Zelf is de politica gescheiden en moeder van een dochter. Ze motiveerde haar voorstel met de woorden:
'Het huwelijk hoort een verbintenis te zijn waarin louter de liefde voor elkaar wordt gedocumenteerd. In de realiteit bestaan veel huwelijken echter alleen nog maar omdat de partners opzien tegen het gedoe en de kosten om uit elkaar te aan. Met een huwelijk voor bepaalde tijd haal je die drempel weg.'
Pauli kiest voor de periode van zeven jaar, omdat huwelijken volgens haar na die periode meestal in zwaar weer terechtkomen. Ze vindt ook dat de staat moet stoppen met het 'subsidiëren van ongelukkige huwelijken'. 'Mensen blijven bij elkaar vanwege belastingvoordelen of omdat ze financieel afhankelijk van elkaar zijn. Dat komt omdat we in de familiepolitiek uitgaan van een altijd durend huwelijk. Ik zou in de familiepolitiek willen uitgaan van wooneenheden waar kinderen opgroeien. Zet daar de financiële voordelen in.'
Kern
Pauli, die toch al zeer weinig kans maakte op het voorzitterschap, heeft zich met dit voorstel - zacht gezegd - niet geliefder gemaakt onder haar partijgenoten. Sommige CSU-prominenten noemden haar idee 'volstrekt absurd'. En Edmund Stoiber, die vindt dat Pauli uit de partij gezet moet worden, zei: 'Dit is zo agressief tegendraads, hier wordt niet eens over gediscussieerd.'
Als zelfs Pauli’s partijgenoten hier verder geen woorden aan vuil willen maken, waarom begin ik er hier dan nog wel over? Omdat ik toch wel verontwaardigd was toen ik dit bericht tegenkwam. Wat een venijnige aanval op het huwelijk! Maar ook omdat ik de reactie vanuit de rooms-katholieke kerk mooi vond. Een woordvoerder van het aartsbisdom München-Freising formuleerde zijn kritiek zo:
'Hier wordt geprobeerd het instituut huwelijk kapot te praten. Niemand stapt in het huwelijksbootje met de gedachte er op een dag weer mee te stoppen. Een 'huwelijk voor bepaalde tijd' is een contradictie.'
Deze woordvoerder legt de vinger precies op de zere plek. Want inderdaad, de term 'huwelijk voor bepaalde tijd' is innerlijk tegenstrijdig. Dat een huwelijk gesloten wordt voor on-bepaalde tijd, namelijk totdat de dood scheiding brengt, dat behoort nu juist tot de belangrijkste kenmerken van een huwelijk. Precies daarom is deze aanval ook zo venijnig: hij raakt het huwelijk tot in de kern. Haal die belofte van altijd-durende liefde en trouw eruit en je houdt geen huwelijk meer over!
Heilzaam
En toch... ondanks al die negativiteit weet dit nieuwsbericht me ook nog op positieve gedachten te brengen. Want dat man en vrouw hun eens uitgesproken ja-woord voor elkaar herhalen, dat kan voor een huwelijk heel heilzaam zijn. Niet omdat dat ja-woord maar beperkt houdbaar zou zijn of geleidelijk in waarde af zou nemen, zoals Pauli suggereert. Maar omdat wij allemaal mensen zijn, die af en toe onszelf en elkaar ergens aan moeten herinneren.
Dat dit besef breder leeft, zie je tegenwoordig steeds meer om je heen. Veel mensen zullen op de televisie wel eens een aflevering gezien hebben van het programma 'Marry me again', waarin echtparen hun huwelijksbeloften voor elkaar herhalen. Ze doen dit vaak nadat ze in hun huwelijk een moeilijke periode hebben doorgemaakt en laten op deze manier aan iedereen zien dat ze opnieuw voor 100% voor elkaar willen kiezen.
Ook sommige burgerlijke gemeentes bieden tegenwoordig echtparen de gelegenheid om, ten overstaan van een ambtenaar, hun ja-woord opnieuw uit te spreken. Het idee is dat dit bijvoorbeeld gedaan kan worden ter gelegenheid van een 12,5- of 25-jarig huwelijksjubileum. En in sommige kerken komt ook steeds meer ruimte voor dergelijke vormen van huwelijksvernieuwing.
Elke dag
Toch denk ik zelf bij dat 'herhalen van je ja-woord' niet meteen aan een - al dan niet openbare - ceremonie. Natuurlijk is dat heel mooi en ik kan me goed voorstellen dat er echtparen zijn die hiervoor kiezen. Maar in eerste instantie wil ik toch liever wat 'dichter bij huis blijven'. Als je als man en vrouw echt verbonden wilt blijven, moet je in feite elke nieuwe dag opnieuw weer 'ja' tegen elkaar zeggen. En dat bedoel ik niet zozeer letterlijk, hoewel daar natuurlijk niets op tegen zou zijn. Maar ik bedoel het vooral als een innerlijke houding, die je elke dag opnieuw weer bewust aanneemt. Je zou het 'leven vanuit een ja-houding' kunnen noemen.
Begin elke morgen als je opstaat met het voornemen om je man of vrouw die dag bewust weer lief te hebben en trouw te zijn. Leg dat voornemen ook in gebed voor aan de Heer en vraag Hem om jou daarin bij te staan. Als je zo in verbondenheid met elkaar leeft, denk ik dat je na zeven huwelijksjaren alleen maar intens hoopt dat jullie ook de volgende zeven jaar samen vol mogen maken!
* Nieuwsbron: Nederlands Dagblad van donderdag 20 september 2007